Што е ЕМДР
Корисни информации за психотерапевти
ЕМДР е психотерапевтски третман кој првично бил дизајниран да ја ублажи вознемиреноста поврзана со трауматските спомени. Моделот за адаптивна обработка на информации тврди дека терапијата со ЕМДР го олеснува пристапот и обработката на трауматските спомени и други негативни животни искуства со цел да го доведе организмот до адаптивна резолуција..
Терапијата со ЕМДР овозможува нормализација на обработката и интеграцијата на информациите. Поточно, преку примена на ЕМДР се таргетираат минатите трауматски искуства, сегашните предизвикувачи и идните потенцијални предизвици, што резултира со ублажување и отстранување на симптомите, намалување или елиминирање на вознемиреноста се подобрува сликата за себе, и доаѓа до разрешување на сегашните и идните животни ситуации.
Моделот за адаптивна обработка на информации (АОП) на Шапиро (Francine Shapiro), ги објаснува ефектите на ЕМДР и обезбедува заедничка платформа за теоретска дискусија. Моделот АОП ја обезбедува рамката преку која се разбираат и имплементираат осумте фази на имплементацијата на ЕМДР во контекст на минатото, сегашноста и иднината. Преку истражувањето и развојот на теоријата која стои во позадина на ЕМДР техниката се постигнува еволуција и објаснувањето на механизмите и моделите за постигнување ментално здравје.
Преку примена на ЕМДР се постигнува разрешување на трауматските и вознемирувачки негативни животни искуства преку стандардизиран сет на процедури и протоколи кои вклучуваат фокус на вниманието и на наизменични билатерални визуелни, аудитивни и/или тактилни стимулации. Овој процес ги активира сеќавањата на вознемирувачките животни настани и ја олеснува адаптивната обработка и интеграција на информациите.
Трауматските настани и/или вознемирувачките негативни животни искуства се складираат на начин кој доведува до несоодветна или нарушена поврзаност со мемориските мрежи кои содржат адаптивни информации. Се смета дека патологијата се појавува кога адаптивната обработка на информации е нарушена од трауматските искуства кои нервниот систем не успеал соодветно да ги обработи. Информациите се несоодветно кодирани и дисфункционално поврзани во рамките на емоционалните, когнитивните, сензорните и временските системи. На тој начин, сеќавањата се дисфункционални во однос на времето, местото и контекстот и може се доживуваат како фрагментирани, одвоени или распарчени – отсуствува временски, просторен, емоционален континуитет во сеќавањата.. Во услови на фрагментирани, распарчени сеќавања новите информации, позитивните искуства и емоции не можат функционално да се поврзат со вознемирувачката меморија. Ваквото нарушување на интеграцијата на новите со старите (трауматските) искуства придонесува за одржување на симптомите.
Кога се употребува ЕМДР?
ЕМДР се употребува при следниве видови нарушувања на менталното здравје:
ПТСД (пост-трауматско стресно нарушување), анксиозност и напади на паника, депресија, стрес, фобии, проблеми со спиењето, комплицирана тага, зависности, недостаток на самопочит и страв од јавно говорење
Кој е креаторот на ЕМДР?
Франсин Шапиро (Francine Shapiro) е американски психолог и едукатор кој го иницира создавањето на ЕМДР и го разви на ниво на терапија што сега е толку добро истражено што се препорачува како ефикасен третман за траума во Практичните упатства на Американското психијатриско здружение и Одделот за одбрана и прашања на ветераните.
Има напишано самостојно или ко-автор повеќе од 60 текстови, делови од книга и книги вклучувајќи ги и: Getting Past Your Past: Taking Control of Your Life with Self-Help Techniques from ЕМДР Therapy (Rodale), ЕМДР: Eye Movement Desensitization and Reprocessing: Basic Principles, Protocols and Procedures (Guilford Press), ЕМДР: The Breakthrough Therapy for Overcoming Anxiety, Stress and Trauma (Basic Books), ЕМДР as an Integrative Psychotherapy Approach: Experts of Diverse Orientations Explore the Paradigm Prism (American Psychological Association Books), and Handbook of ЕМДР and Family Therapy Processes(Wiley).
Што е ЕМДР – корисни информации за клиенти
ЕМДР (EMDR) е кратенка од Eye Movement Desensitization and Reprocessing (во превод-преку Движење на Очите до Десензитизација и Репрограмирање). Овој комплексен и моќен метод на психотерапија ги вклучува најуспешните елементи од широкиот спектар на пристапи во психотерапија, а како специфичен додаток користи движења на очите или други форми на билатерална ритмичка стимулација како што е тапкање или наизменично слушање звуци на начин што му помага на нервниот системот да ги обработи трауматските информации.
ЕМДР е психотерапија која им овозможува на луѓето да заздрават од симптоми на емоционална вознемиреност предизвикани од трауматски животни искуства. Истражувањата покажуваат дека преку ЕМДР терапијата луѓето можат да ги почувствуваат ефектите на подобрување за краток временски период, што со некои други терапии трае многу подолго.
ЕМДР покажува дека умот може да закрепне од емоционална траума исто како што телото може да закрепне од физичка траума.
Системот за обработка на информации во нашиот мозок е природно насочен кон менталното здравје. Во случај кога тој систем е блокиран поради вознемирувачки настани, емоционалните повреди предизвикуваат интензивно страдање. Штом ќе се отстрани таа блокада, процесот на заздравување продолжува. Преку примена на детални протоколи и процедури, психотерапевтите им помагаат на клиентите да ги активираат сопствените природни процеси на исцелување.
ЕМДР терапискиот процес дејствува во три насоки:
- Справување со трауматските искуства од минатото
- Справување со актуелната стресна ситуација
- Справување со вознемирувачки идеи кои се поврзани со идни случувања
Колку може да трае ЕМДР терапијата?
Терапијата може да трае од 1 до 3 сеанси до година или повеќе во зависност од сложеноста на проблемот, видот на траумата и животните околности. ЕМДР сесиите може да траат од 60 до 90 минути. ЕМДР може да биде краток насочен третман или дел од подолга програма за психотерапија.
Како изгледа ЕМДР терапијата?
При ЕМДР, терапевтот работи заедно со клиентот за да идентификува конкретен проблем на кој ќе се работи во текот на процесот на психотерапија. Со помош на структуриран терапевтски протокол, кој се состои од осум фази, терапевтот го води клиентот да го опише трауматскиот настан и да го препознае дисфункционалниот аспект, помагајќи му да ги одреди најважните вознемирувачки елементи од сеќавањата. Откако терапевтот заедно со клиентот го идентификуваат трауматскиот настан терапевтот ќе побара од клиентот да ги следи прстите на терапевтот додека се движат напред-назад низ видното поле на клиентот. Понекогаш наместо тоа се користат подвижна светлосна лента или слушалки. Овие движења ќе траат кратко, а потоа ќе бидат прекинати. Потоа ќе биде побарано од клиентот да го пријави искуствата што го имал за време на секој од овие сетови за движење на очите. Искуствата за време на сесијата може да вклучуваат промени во мислите, сликите и чувствата. Со повторени групи на движења на очите, меморијата се менува на тој начин што нејзиниот болен интензитет се губи и едноставно станува неутрално сеќавање на настаните од минатото. Истовремено може да се излечат и други поврзани спомени. Оваа поврзаност на сеќавањата може да доведе до драматично и брзо подобрување во многу аспекти од вашиот живот.
ЕМДР се базира на брзи движења на окото кои помагаат во справување со трауматските искуства, слично како што се случува кога спиеме. За време на спиењето, наизменично се менува редовното спиење и РЕМ (брзото движење на очите што се случува додека се сонува). Примената на шаблонот на спиење/сонување помага при обработување на вознемирувачките сеќавања.
За време на ЕМДР терапијата, клиентот може да доживее многу интензивни емоции, но на крајот од терапевтската работа, огромното мнозинство од клиентите забележуваат значително намалување на симптомите поврзани со трауматското искуство. Тоа води до намалување на симптоматологијата, до промена на негативните верувања во насока на позитивни, со што се овозможува оптимално функционирање на клиентот.
Дали клиентот ја задржува контролата за време на третманот?
За време на терапијата со ЕМДР, клиентот е, целосно буден и свесен. Ова не е форма на хипноза и може да го прекине процесот во секое време. За време на сесијата, терапевтот ќе го поддржи и олесни само-лекувањето на клиентот и ќе интервенира што е можно помалку. Повторната обработка на трауматските сеќавања обично се перципира како нешто што се случува спонтано, а новите врски и увиди се појавуваат сосема природно. Како резултат на тоа, повеќето луѓе го доживуваат ЕМДР како природна и многу поттикнувачка терапија.
Основа на ЕМДР (8-те фази)
Во ЕМДР, специфичните и добро дефинирани процедури за третман ја олеснуваат обработката на информациите со користење на пристап кој ја оптимизира стабилизацијата на клиентот пред, за време и по обработување на вознемирувачки и трауматски сеќавања и со нив поврзани стимулуси. ЕМДР пристапот ја потпомага вродената способност на клиентот самостојно да заздрави. Затоа, за време на повторната обработка на сеќавањата, терапевтската интервенција е сведена на минимум, што е неопходно за непречено преработување на информациите, сеќавањата.
Фаза 1: Историја на клиентот и планирање на третман
ЕМДР терапијата започнува со интервју, каде се идентификуваат присутните проблеми и настани од раните животни фази што се претпоставува дека ги предизвикуваат актуелните проблеми, при што се констатира и исполнувањето на идните цели.
Фаза 2: Подготовка
Оваа фаза вклучува подготовка на клиентот за соочување и обработка на трауматските сеќавања, како и психоедукација за совладување на техники за самоконтрола. Подготовката ќе му овозможи на клиентот да почувствува дека има контрола над процесот на соочување и обработката на трауматските сеќавања.
Фаза 3: Оценување
Оценувањето е третата фаза, во текот на која се идентификува трауматското сеќавање и компонентите: негативни мисли, слики, , сензации – каде се чувствува во телото, со која емоција е придружена, итн. Обработката вклучува стимулирање на мозокот со цел да го активира сопствениот систем за обработка на информации кој овозможува да се направат невронски врски.
Фаза 4. Десензибилизација
Фаза 4. вклучува десензибилизација која овозможува да се направат нови увиди и врски. Во оваа фаза, клиентот е упатен накратко да ги посетува идентификуваните аспекти да ги активира трауматските сеќавања при што истовремено се стимулира обработката на информации. Во текот на оваа фаза, клиентот се изложува на периодични сетови движења на очите (понекогаш допири или тонови) приближно во време траење од 30 секунди. За тоа време се случува процес на трансформирање на „заглавената меморија“ во искуство за учење и адаптивна резолуција. Се појавуваат нови и адаптивни емоции, мисли и сеќавања, а старите кои се контрапродуктивните се бришат. Обработката на вознемирувачките спомени помогне да се спречи нивно повторно активирање. На пример, чувствата на срам и страв присутни на почетокот на сесијата кај жртва на силување може да бидат заменети со чувството кон себе дека таа е силна и издржлива жена.
Фаза 5. Инсталирање на нова информација
Оваа фаза вклучува инсталирање на нова адаптивна информација со нагласување на позитивното верување што го сака клиентот за себе: целта на терапевтот е да го зајакне ова верување со цел клиентот во целост да верува дека тоа чувство, став за себе е во целост вистинит
Фаза 6. Скенирање на телото
Фаза 6 вклучува скенирање на телото, каде клиентот го повикува сеќавањата, при тоа го задржува позитивното верување за себе и прави скенирање за да провери дали има некакви непријатни сензации во телото. Доколку има, се продолжува со процесот. Меморијата се обработува, проценува, повторно се проценува се додека не се решат сите прашања и клиентот во целост ја почувствува својата моќ.
Фаза 7. Затворање
Фаза 7 или фаза на затворање ги носи клиентите во целосна состојба на рамнотежа. Клиентот се потсетува на техниките за самоконтрола кои ги научил во текот на сесиите и се истакнува дека истите можат да ги практикуваат секогаш кога за тоа имаат потреба.
Фаза 8: Реевалуација
Осмата фаза се состои од испитување на постигнатиот напредокот. Третманот ЕМДР ги обработува сите поврзани историски настани, тековните инциденти кои предизвикуваат вознемиреност и идни настани кои ќе бараат различни одговори. Ако клиентот има повеќе трауми, оваа фаза ќе ги идентификува тие области и процесот ќе започне повторно со нова целна траума. По успешен третман со ЕМДР терапија, клиентите ќе постигнат физиолошко смирување, ублажување на вознемиреноста и способност за преформулирање на негативните верувања.
ЕМДР психотерапискиот пристап е признаен од
• Светска здравствена организација СЗО (2013): Насоки за управување со состојби конкретно поврзани со стресот. Женева, Швајцарија (WHO (2013): Guidelines for the Management of Conditions Specifically Related to Stress. Geneva, Switzerland) , преземи
• Американско психијатриско здружение (2004): Упатство за третман на пациенти со акутно стресно нарушување и посттрауматско стресно растројство. American Psychiatry Association (2004) Guideline for the Treatment of Patients with Acute Stress Disorder and Post-traumatic Stress Disorder. преземи
• Меѓународна награда Зигмунд Фројд (2002) за извонредни достигнувања во областа на психотерапијата. Признанија на повеќето национални здравствени организации низ Европа и светот.
„Промената на сеќавањата кои го обликуваат начинот на кој се гледаме себеси, го менува и начинот на кој ги гледаме другите. Затоа, нашите односи, нашите работни перформанси, она што сме подготвени да го направиме или можеме да одолееме, сето тоа се движи во позитивна насока.
Франсин Шапиро